14 listopada DZIEŃ CZYSTEGO POWIETRZA
Co wisi w powietrzu?
W mediach coraz częściej pojawiają się informacje dotyczące problemów poszczególnych krajów z zanieczyszczeniami powietrza. Powietrze nie zna jednak granic. Zanieczyszczenia wytworzone w jednym miejscu mogą przemieszczać się na bardzo dalekie odległości, niejednokrotnie pokonując granice miast, państw a nawet kontynentów. Za zanieczyszczenie powietrza odpowiada głównie smog, czyli mieszanina tlenków węgla, azotu i siarki i najbardziej szkodliwych pyłów PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu .
Pyły zawieszone są małymi cząstkami stałymi fruwającymi („zawieszonymi”) w powietrzu. Dostają się do powietrza głównie poprzez proces spalania paliw stałych (np. węgla) oraz w wyniku transportu. Pyły zawieszone są szczególnie niebezpieczne dla naszego zdrowia, ponieważ mogą zawierać w sobie różne szkodliwe substancje, jak np. wielkopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), dioksyny czy metale ciężkie. Polska jest najbardziej zanieczyszczonym pod względem występowania pyłów zawieszonych w powietrzu krajem w Europie. Głównym źródłem pyłów zawieszonych jest spalanie paliw w piecach i kotłach domowych opalanych węglem i drewnem. Niestety, często w piecach palone jest paliwo złej jakości, np. muł węglowy, nierzadko lądują w nich także różnego rodzaju odpady. Wiele polskich domów jest również w niewystarczającym stopniu ocieplonych, co przyczynia się do zużywania dużej ilości opału. Pyły PM 10 dostają się do naszego organizmu przez nos i mogą osiadać w płucach, zatykając pęcherzyki płucne i prowadząc do różnego rodzaju chorób. Jednak znacznie bardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia są mniejsze pyły PM 2,5 – z powodu swoich niewielkich rozmiarów mogą przenikać do płuc, a nawet wraz z krwią dostawać się do innych organów w naszym ciele. Mniejsze pyły PM 2,5 są również bardzo leciutkie, co sprawia, że wolniej opadają i dłużej utrzymują się w powietrzu. Większe pyły zawieszone opadają stosunkowo szybko, jednak małe pyły PM 2,5 mogą utrzymywać się w powietrzu od 10 do 30 dni. Obecność pyłów zawieszonych w powietrzu utrudnia życie nie tylko ludziom i zwierzętom, ale również roślinom. Osadzające się na liściach pyły utrudniają dostęp światła do liści, mogą także zatykać aparaty szparkowe (to aparaty, dzięki którym rośliny oddychają), utrudniając w ten sposób fotosyntezę. Im więcej mamy w powietrzu zanieczyszczeń, tym mniej wydajnie rośliny są w stanie je oczyszczać. Opadające pyły zawieszone osiadają również na budynkach, niszcząc ich elewacje.
Szkolne Koło Ekologiczne na podstawie https://www.ekokalendarz.pl/wp-content/uploads/Dzie%C5%84-Czystego-Powietrza.pdf
